Groeiende diversiteit: uitdagingen en kansen

Op welke doelgroep is Dominiek Savio gericht?

Van oudsher profileren we ons naar personen met een (neuro-)motorische beperking of NAH. De eerste groep valt grofweg uiteen in:

• ‘Cerebral Palsy’, waarbij kinderen tijdens de zwangerschap of bij de geboorte een medische complicatie oplopen met een hersenletsel tot gevolg.
• Mensen met spinale aandoeningen, waarvan de meeste met een ‘open rug’ (spina bifida) zijn geboren.
• Personen met neuromusculaire aandoeningen, een groot gamma van spierziekten.

De groep NAH komt ook meer op de voorgrond. Bij NAH spreken we over een Niet-Aangeboren Hersenletsel, een letsel dat tijdens het leven is opgelopen door vb. een tumor, een ongeluk ...

Vandaag hebben we een goed zicht op de diagnoses van de mensen die naar ons centrum komen. En wat zien we? Een heel deel van onze cliënten valt niet binnen die kerngroepen. Bij de volwassenen is dat nog 75%, bij de jongeren 60%, maar bij de kinderen slechts 50%.

Welke andere diagnoses zien we dan nog?

We zien bijvoorbeeld een sterke toename in kinderen en jongeren met een Developmental Coordination Disorder. Bij DCD is er sprake van een stoornis in de ontwikkeling van coördinatie. Eenvoudige handelingen lukken niet en blijken ook moeilijk aan te leren. Daarnaast zien we ook een stijging van gedragsproblemen alsook een verhoging van het aantal kinderen en jongeren met autistiforme kenmerken.

Kijken we naar onze volwassenen dan tonen de cijfers aan dat er naar onze dagbesteding en gedeeld wonen ook mensen met een verstandelijke beperking komen. Binnen de woongroepen waar we geïntegreerde zorg bieden, stellen we een stijging van complexe medische zorg vast.

Het hele traditionele beeld van een persoon met een rolstoel is zeker achterhaald. In Dominiek Savio zie je veel cliënten ‘gewoon’ stappen. Op het eerste zicht merk je ‘niets’, maar eens je ze bezig ziet in de klas of in de groep, ontdek je wel hun moeilijkheden.

Komt die verandering door een beleidskeuze?

De toename van gedragsproblematiek bij kinderen en jongeren, is niet typisch voor onze organisatie. Je ziet die in veel contexten in de samenleving. Worden kinderen teveel gestimuleerd? Zijn er teveel prikkels? Tot nu toe heeft niemand een eenduidig antwoord klaar. Wellicht is het een samenspel van heel diverse factoren.
De groeiende populatie kinderen en jongeren met DCD heeft - denk ik - deels te maken met het feit dat de problematiek beter gekend is. Er wordt vaker en sneller een diagnose gesteld. Daarnaast zijn het vaak kinderen met DCD die door onze ondersteuners in het gewoon onderwijs geholpen worden. Als het dan toch na verloop van tijd te moeilijk wordt in de reguliere setting, zetten ze de stap naar onze eigen school voor buitengewoon onderwijs.

Wat de verschuivingen bij de volwassenen betreft ... Voor onze dagcentra in Gits en Rumbeke is dat altijd al onze strategische keuze geweest. We zijn ervan overtuigd dat mensen in hun nabije regio naar de dagbesteding moeten kunnen. We zorgen dus voor een ruim en gevarieerd aanbod, binnen onze mogelijkheden.
Voor de woongroepen is dat eerder organisch gegroeid en werken we nog veel meer vraaggestuurd. Dit betekent dat we elke individuele vraag apart bekijken en niet rigide omgaan met diagnoses.
Om een voorbeeld te geven. Ons dagcentrum in De Molenreke kreeg een vraag van iemand met vooral een verstandelijke beperking. Hij vond zijn plek en wilde ook graag doorstromen naar het studiowonen. We namen die vraag ter harte, gingen in gesprek met alle betrokkenen en stemden in. Het bleek een goede oplossing.

Dit betekent echter niet dat we voor elke persoon de ideale thuis kunnen bieden. Ieder mens is anders. We proberen met elke situatie op een integere, eerlijke manier om te gaan. We stellen ons de vragen: zijn wij voor jou de goede omgeving, kunnen we je voldoende perspectief bieden en hebben we genoeg expertise in huis?
 

Beschikt Dominiek Savio over de nodige expertise om met die diversiteit om te gaan?

Uiteraad moeten we steeds de nodige vorming voorzien voor onze medewerkers. We mogen echter expertise niet vernauwen tot ‘kennis’ en al zeker niet verengen tot ‘kennis op therapeutisch gebied’. Je moet kijken naar het totaalbeeld van de cliënt: sociaal welzijn, cognitie, cultuur, taal, motoriek ... Je beschikt inderdaad over een achtergrond, over kennis van methodieken, maar je vertaalt die telkens naar het concrete individu. Dat vergt heel veel flexibileit en leerervaring.

Vroeger gebruikte de overheid het doelgroepenorganisatieprincipe. Dat is nu volledig losgelaten. Voorzieningen krijgen de vrijheid op welke doelgroepen ze focussen. Zo zie je de evolutie dat andere organisaties zich op onze kerngroepen gaan richten - mensen met (neuro-)motorische beperkingen of NAH. De voorzieningen nemen contact op met ons om onze specifieke expertise te delen. Maar zo werkt het niet. Expertise is geen pakketje dat je zomaar kan doorgeven. Kennis kan je krijgen, expertise moet je opbouwen.

Zijn er sleutels tot de groei van expertise?

Naar mijn mening heeft een organisatie ten eerste vele jaren ervaring nodig.
Ten tweede ook een zekere schaalgrootte.
Ten derde is het belangrijk om opleidingskansen te geven. Dat betekent ook dat je hierin moet investeren en om dit te kúnnen doen is ook hier die schaalgrootte nodig.
Bij Dominiek Savio kiezen wij er tot slot ook voor om een breed multidisciplinair kader uit te bouwen. We opteren voor collega’s in loondienst met uiteenlopende profielen die elkaar versterken. Ze werken in een vast team. Die teamwerking is een belangrijke basis om zowel kennis als ervaring in onze organisatie te houden.